Chỉ cần một lần tới bệnh viện là TS Narong Khuntikeo đã khám phá ra nguyên nhân gây ra căn bệnh ung thư gan của mình, vốn đã giết chết cả cha lẫn mẹ của ông: một món cá.

Giống như hàng triệu người dân Issan, gia đình ông Khuntikeo thường xuyên chế biến Koi Pla. Món ăn có mùi vị mạnh mẽ này rất dễ làm và không đắt, nhưng cá được sử dụng trong đó thường mang mầm bệnh là một ký sinh trùng gây bệnh ung thư gan.

Nguyên nhân và biện pháp chống lại căn bệnh ung thư gan tại Thái Lan

Căn bệnh ung thư gan làm chết khoảng 20.000 người mỗi năm ở Thái Lan, nơi đang giữ kỷ lục thế giới về căn bệnh này, trong khi lại hiếm gặp ở những nơi khác trên thế giới. Cứ 100.000 người ở Thái Lan thì có đến 84 người bị mắc căn bệnh ung thư này, trong khi tại Mỹ chỉ là 1/100.000. Tại Thái Lan, hầu hết các bệnh nhân ung thư gan đều đến từ khu vực Issan nghèo khó. Ký sinh trùng gây bệnh ung thư gan rất phổ biến ở các nước thuộc lưu vực sông Mekong. Khi ăn vào, ký sinh trùng trên có thể sống nhiều năm trong gan của người mà không dễ bị phát hiện. Nó gây nên viêm gan rồi dần dần biến hóa thành ung thư.

Người dân Issan chế biến món ăn Koi Pla

Ý thức về sự nguy hiểm của căn bệnh ung thư gan và loại ký sinh trùng có trong cá Koi Pla

“Đây là một vấn đề y tế nghiêm trọng ở đây… Nó ảnh hưởng tới các gia đình và sự phát triển của kinh tế xã hội”, TS Narong Khuntikeo, người đã chứng kiến cái chết của cha mẹ và anh trai vì loại ký sinh trùng này, trước khi trở thành chuyên gia phẫu thuật gan cho biết.

“Nhưng không ai ý thức được mối nguy hiểm đó, mọi người chết trong im lặng và cứ nghĩ đó là quy luật của tạo hóa”, bác sĩ Narong Khuntikeo xót xa khi nhìn thấy người dân trồng lúa thường ít học chỉ phát hiện căn bệnh ung thư của họ ở vào giai đoạn cuối.

Cùng với các đồng nghiệp bác sĩ và các nhà khoa học, TS Narong Khuntikeo đã đi đến từng ngôi làng ở Issan để khuyên người dân không nên dùng món ăn “Koi Pla” nữa.

Nhưng thay đổi thói quen ăn cá muối và các loại gia vị của người dân trong khu vực này là không thể.

Một số người tin rằng, nấu chín thức ăn làm thay đổi hương vị của món ăn, một số khác chấp nhận rằng, nếu số phận họ phải chết vì ung thư gan, thì thật vô ích khi cố lẩn tránh. “Tôi không thể chấp nhận câu trả lời này”, bác sĩ Narong Khuntikeo than vãn.

Sau khi phát hiện ra nguyên nhân gây ung thư gan từ món cá sống hồi năm ngoái, các quan chức y tế Thái Lan đã coi vấn đề tuyên truyền cho người dân về mối nguy này là một ưu tiên quốc gia.

Một chương trình được gọi là CASCAP (Cholangiocarcinoma Screening and Care Program) đã được Đại học Khon Kaen đưa ra ở Issan. Theo đó, từ nay các cuộc xét nghiệm được tổ chức thường xuyên tại tất cả các ngôi làng ở khu vực Issan, để đảm bảo rằng các bệnh nhân không đến các trung tâm điều trị ung thư quá muộn.

“Từ trước đến nay, tôi chưa bao giờ được xét nghiệm ung thư. Tôi nghĩ rằng, mình có thể bị nhiễm ký sinh trùng gây bệnh vì tôi ăn Koi Pla kể từ khi tôi còn nhỏ”, Thanin Wongseeda, nông dân 48 tuổi cho biết trong lúc chờ tới lượt được khám miễn phí ở làng Kalasin.

Trong số 500 dân làng đã được xét nghiệm ngày hôm đó, 1/3 có vấn đề về gan và 4 người được chẩn đoán mắc bệnh ung thư gan.

Thanin với vẻ mặt phấn khởi khi ra khỏi phòng khám, bởi siêu âm cho thấy ông không có dấu hiệu ung thư nào. Với vẻ nhẹ nhõm, ông nói: “Từ nay tôi sẽ không ăn cá sống nữa”.

Nhận biết dấu hiệu ung thư gan

Theo Phòng khám ung bướu Singapore – Việt Nam (SVCC) cho biết những dấu hiệu và triệu chứng ung thư gan thường chỉ xuất hiện ở giai đoạn muộn như:

• Biếng ăn, sút cân và mệt mỏi / suy nhược toàn thân là dấu hiệu thường gặp.
• Khi khối u phát triển to, bệnh nhân cảm thấy đau kéo dài hoặc sờ thấy khối u phía trên bên phải bụng.
• Vòng bụng tăng do sưng gan hoặc trướng bụng (tụ dịch trong màng bụng)
• Vàng da
• Thay đổi hoàn toàn thể trạng bệnh nhân do viêm gan mạn tính hay xơ gan.
• Buồn nôn và ói mửa

Phòng ngừa và điều trị ung thư như thế nào?

Những dấu hiệu của ung thư xuất hiện ở giai đoạn muộn không có nghĩa là sẽ không có cách phòng ngừa. Thức ăn, thói quen sinh hoạt cũng chỉ là một phần ảnh hưởng đến bệnh ung thư gan. Thủ phạm chính của căn bệnh ung thư chủ yếu là virus viêm gan B, do đó nếu trong gia đình có người nhiễm virus viêm gan B, thì bạn và gia đình nên đến các trung tâm tầm soát ung thư càng sớm càng tốt. Phát hiện ung thư càng sớm khả năng điều trị và duy trị sự sống của bạn càng cao.